Alergie to nie tylko katar i drapanie w gardle, ale także kłopoty z zasypianiem czy obniżenie koncentracji. Jak sobie poradzić z problemem, który dotyczy już ponad 40 proc. Polaków?
Rozpoczęła się wiosna, a wraz z nią intensywny sezon pylenia roślin. Dla niektórych z nas może to oznaczać początek dokuczliwych objawów związanych z alergią na pyłki. Szacuje się, że około 25% Polaków choruje na alergiczny nieżyt nosa (ANN). Schorzenie to objawia się wyciekiem wodnistego kataru, kichaniem, świądem nosa i gardła. Może towarzyszyć mu zapalenie spojówek i blokada nosa.
Alergiczny nieżyt nosa dzielimy pod względem czasu występowania objawów na całoroczny i sezonowy. Całoroczny dotyczy uczulenia na alergeny, które mogą otaczać nas przez cały rok (np. pleśnie, roztocza kurzu domowego, sierści, naskórek i wydzieliny zwierząt domowych). Sezonowy nieżyt nosa dotyczy osób uczulonych na pyłki roślin. Objawy występują okresowo, w czasie, kiedy pylą trawy, drzewa lub chwasty.
Przykładowo sezon pylenia olszy i leszczyny może rozpocząć się już na przełomie stycznia i lutego. Występujący wtedy katar często jest mylony z przeziębieniem, a może oznaczać właśnie alergię na drzewa. W kwietniu pyli brzoza, która jest silnym alergenem i może dawać dokuczliwe objawy. Od maja do lipca mogą występować objawy u osób uczulonych na trawy. W okresie wakacyjnym pylą także chwasty.
Istnieją kalendarze pylenia, które dokładnie informują nas, która roślina aktualnie pyli i czy stężenie jej pyłków jest duże. Takie kalendarze dostępne są w postaci aplikacji, które można ściągnąć na smartfony (np. APSIK, Claritine, MomesterNasal). Można także korzystać z aktualnych wiadomości na specjalistycznych stronach internetowych, np. www.alergen.info.pl lub www.polleninfo.org.
Jak zdiagnozować alergię?
W przypadku typowych objawów ze strony nosa i spojówek warto odwiedzić alergologa w celu wykonania punktowych testów skórnych. Badanie polega na nakładaniu na skórę przedramienia kropelek z alergenami i delikatnym nakłuciu naskórka. Wynik otrzymujemy po 15 minutach – w miejscu alergenu, na który jesteśmy uczuleni pojawia się bąbel.
Inną metodą diagnostyki jest wykonanie badania krwi, w którym oznacza się poziomy IgE swoistych dla alergenów oddechowych, które mogą nas uczulać. Wyniki dodatnie świadczą o uczuleniu. Badanie to wykonuje większość laboratoriów, a wynik otrzymujemy zwykle po kilku dniach.
Jak leczyć alergię?
Na rynku dostępnych jest bardzo dużo preparatów zarówno na receptę, jak i bez recepty. Można zażywać leki antyhistaminowe (tabletki i syropy), stosować aerozole do nosa ze sterydami oraz krople do oczu z substancjami przeciwhistaminowymi. Niektóre leki przeciwalergiczne mogą wywoływać senność, zaburzenia koncentracji i wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów. Dlatego w celu właściwego wyboru leku należy skonsultować się z lekarzem.
Leczenie farmakologiczne można wspomóc „profilaktyką przeciwpyłkową”. Polega ona na mechanicznym usuwaniu alergenów, tzn. po przyjściu z zewnątrz zmieniamy ubranie, płuczemy twarz i usta wodą oraz czyścimy śluzówkę nosa wodą morską lub solą fizjologiczną. Poprzez zmycie pyłków skracamy ich kontakt z organizmem i dzięki temu możemy nieco zmniejszyć objawy.
Skuteczną metodą leczenia przyczyny alergii jest odczulanie, czyli wprowadzanie do organizmu małych dawek alergenów drogą podjęzykową (tabletki, krople pod język) lub podskórną (zastrzyki w ramię). Odczulanie trwa od 3 do 5 lat i powinno dać efekt złagodzenia lub ustąpienia alergii. Do odczulania kwalifikuje alergolog na podstawie objawów i wyników badań.
Alergia może zdecydowanie pogarszać samopoczucie oraz prowadzić do obniżenia koncentracji, problemów z zasypianiem i zaburzeń snu. Przy nasilaniu się objawów dzieci mogą mieć trudności w nauce, a dorośli mniejszą wydajność w pracy. Dlatego tak ważne jest, aby prawidłowo zdiagnozować i leczyć alergię. Jeśli obserwujesz u siebie niepokojące objawy, porozmawiaj ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu lub z alergologiem.
Profilaktyka przeciwpyłkowa
- Ogranicz przebywanie na zewnątrz w okresie wysokiego stężenia pyłków. Sprawdzaj stężenie pyłków i zaplanuj, kiedy możesz wyjść z domu.
- Po wyjściu na zewnątrz przebierz się w czyste ubranie, a to używane wrzuć do pralki.
- Nie zapomnij także umyć rąk zaraz po wejściu do środka.
- Przepłucz nos roztworem soli.
- Po dłuższym przebywaniu na świeżym powietrzu weź prysznic. Nie zapomnij umyć włosów.
- Używaj wycieraczek przy drzwiach wejściowych. Nigdy nie noś butów w domu.
- Zaopatrz się w oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA i wymieniaj go zgodnie z instrukcją.
- Trzymaj okna zamknięte. Nie używaj wentylatorów – mogą one wzniecać kurz.
- Regularnie kąp lub wyczesuj swojego zwierzaka, jeśli wychodzi na zewnątrz.
Lek. Natalia Figura
Alergolog i pediatra
