Rozrusznik serca, znany również jako stymulator serca, to niewielkie elektroniczne urządzenie medyczne, które stosuje się w celu utrzymania prawidłowego rytmu tego narządu. Generuje impulsy elektryczne, stymulując serce do skurczu, gdy naturalny układ przewodzenia serca nie funkcjonuje prawidłowo.
Rozrusznik serca jest stosowany w przypadku różnych zaburzeń rytmu narządu, głównie w wyniku bradykardii. Wskazania do zabiegu wszczepienia rozrusznika serca to np.:
Zbyt wolny rytm serca – zastosowanie urządzenia może być konieczne, gdy rytm narządu spada poniżej poziomu, który zapewnia odpowiedniej ilości krwi pompowanej do organizmu. Typowym wskaźnikiem jest rytm serca poniżej 40 uderzeń na minutę lub objawy związane z bradykardią (m.in. zawroty głowy, omdlenia, osłabienie, duszność, uczucie zmęczenia).
Blok przedsionkowo-komorowy – zaburzenie przewodzenia w sercu, w którym impulsy elektryczne nie są przekazywane prawidłowo między przedsionkami a komorami. Implantacja rozrusznika serca może być konieczna, kiedy blok wpływa na pracę narządu i wywołuje niepokojące objawy.
Zespół chorego węzła zatokowego – zaburzenie w naturalnym układzie przewodzenia serca, w którym węzeł zatokowy (odpowiedzialny za generowanie impulsów rytmicznych) nie działa prawidłowo. Jeżeli objawy związane z tym zaburzeniem są uciążliwe dla pacjenta, lekarz może zalecić rozrusznik serca.
Zaburzenia rytmu serca, które mogą być kontrolowane przez rozrusznik – może być to np. napadowe migotanie przedsionków. Stymulator serca jest wówczas stosowany jako część kompleksowego leczenia, pomagając w kontrolowaniu rytmu.
Ostateczną decyzję o konieczności implantacji rozrusznika serca podejmuje lekarz kardiolog na podstawie oceny medycznej pacjenta, objawów, wyników badań elektrofizjologicznych i innych czynników. Wskazania do implantacji mogą się różnić w zależności od indywidualnych przypadków i potrzeb pacjenta.
Jak działa rozrusznik serca?
Stymulator serca składa się przede wszystkim z:
Generatora – jest to małe metalowe pudełeczko, zazwyczaj wykonane z tytanu, które zawiera baterię i elektroniczne układy sterujące. Generator dostarcza impulsy elektryczne do narządu.
Elektrody – cienkie przewody z izolowanym końcem, które są chirurgicznie wprowadzane do serca poprzez żyły. Elektrody zbierają informacje o rytmie serca i przesyłają impulsy elektryczne z generatora do odpowiednich części serca.
Rozrusznik serca jest wszczepiany pacjentom, u których rozpoznano zaburzenia rytmu serca związane z nieprawidłowym wytwarzaniem impulsów w węźle zatokowo-przedsionkowym (choroba węzła zatokowego) lub utrudnionym ich przewodzeniem (blok przedsionkowo-komorowy), określanymi jako bradykardia. Mogą one być spowodowane m.in. przez choroby lub procesy zwyrodnieniowe. U osób, u których stwierdza się powyższe zaburzenia rytmu serca, szczególnie podczas wysiłku, występują objawy związane z niedostatecznym zaopatrzeniem organizmu w tlen. Objawami, które mogą występować są: zawroty głowy, uczucie osłabienia lub zmęczenia, zaburzenia świadomości do utraty przytomności i zgonu włącznie. Uniemożliwia to właściwą adaptację częstotliwości serca do aktualnych potrzeb organizmu. U chorych z blokiem przedsionkowo komorowym przewodzenie impulsów z węzła zatokowo-przedsionkowego może być częściowo lub całkowicie zablokowane w łączu przedsionkowo-komorowym.
Celem wszczepienia układu stymulującego serce jest zabezpieczenie pacjenta przed wystąpieniem groźnych dla życia zaburzeń rytmu serca, głównie pod postacią zbyt wolnej akcji serca. W momencie, kiedy serce pacjenta zaczyna bić zbyt wolno, włącza się stymulator pobudzając serce do skurczu impulsami elektrycznymi z zaprogramowaną wcześniej częstością. Częstość z jaką pracuje stymulator może być zmienna lub ustalona na stałe. Innym celem wszczepienia stymulatora serca jest poprawa funkcji serca jako pompy w przypadku niewydolności krążenia. Nowoczesne rozruszniki serca są zdolne do stwierdzania własnych impulsów elektrycznych serca i dzięki ternu włączają się jedynie w przypadku ich braku.
Lekarz Rafał Sznajder przeprowadza zabieg wszczepienia rozrusznika serca w Szpitalu Żywiec
Wszczepienie rozrusznika serca – Szpital Żywiec
Implantacja rozrusznika serca to stosunkowo rutynowy zabieg chirurgiczny, który jest wykonywany w naszym szpitalu przez wyspecjalizowany personel medyczny. Po implantacji pacjenci są regularnie monitorowani przez lekarza w celu dostosowania ustawień rozrusznika serca i oceny skuteczności terapii.
Przed zabiegiem wszczepienia stymulatora pacjent jest na czczo przez 6 godzin. Zwykle podaje się łagodny środek uspokajający, znieczula miejsce nakłucia i miejsce późniejszego umieszczenia stymulatora pod skórą na mięśniu piersiowym większym. Przez cały czas zabiegu pacjent przebywa w pozycji leżącej, jest przytomny. Zabieg rozpoczyna się od nacięcia skóry w okolicy podobojczykowej, uzyskania dostępu do odpowiedniej żyły, w celu wprowadzenia przez nią elektrody stymulatora. Następnie pod kontrolą obrazu rentgenowskiego przemieszcza się elektrodę do prawej komory serca w przypadku stymulatora jednojamowego lub dodatkowo drugą elektrodę do prawego przedsionka w przypadku stymulatora dwujamowego.
Rodzaj stymulatora i rodzaj zastosowanej stymulacji zależą od schorzenia, które było wskazaniem do wszczepienia stymulatora. Po odpowiednim umieszczeniu i zakotwiczeniu elektrody/elektrod w jamach serca, podłącza się do nich sam stymulator. Stymulator umieszcza się we wcześniej przygotowanej przestrzeni pod skórą pacjenta, a następnie całość zaszywa szwami chirurgicznymi.
Jak należy zachowywać się po zabiegu?
Podczas pierwszych dni po implantacji powinno się unikać gwałtownych ruchów oraz nacisków w miejscu operowanym. W pierwszych tygodniach po operacji należy unikać gwałtownych ruchów, szczególnie ramieniem, po stronie którego wszczepiono rozrusznik. Wskazane są okresowe kontrole pracy układu stymulującego średnio 2-3 razy w roku (nie rzadziej niż 1 raz w roku), które dokumentowane są w książeczce stymulatora. Książeczkę tę pacjent otrzymuje przy wypisie po implantacji. Średni czas funkcjonowania baterii stymulatora wynosi 7-8 lat.
Poradnia dla pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca
Poradnia kontroli rozruszników serca w Żywcu zajmuje się regularnym monitorowaniem pacjentów po wszczepieniu rozrusznika serca, kardiowerterów-defibrylatorów (ICD) lub układów resynchronizujących (CRT). Kontrola urządzeń jest przeprowadzana przy użyciu programatorów różnych producentów, takich jak Biotronik, Medtronic oraz St. Jude Medical/Abbott. Pierwszebadanie po wszczepieniu rozrusznika serca powinno odbyć się po 2-3 miesiącach, na dalszym etapie wystarczy jedno badanie kontrolne co pół roku.
Podczas wizyty w poradni, lekarz kardiolog wykonuje nieinwazyjne i bezpieczne badanie, w celu pomiaru progu stymulacji, amplitudy sygnałów oraz kontroli stanu baterii stymulatora serca. Na podstawie uzyskanych wyników specjalista programuje energię impulsu stymulującego, czułość kanału przedsionkowego i/lub komorowego, dostosowując je do indywidualnych potrzeb i stanu pacjenta. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie niepotrzebnej stymulacji oraz wydłużenie żywotności urządzenia. Na zakończenie wizyty pacjent otrzymuje raport zawierający istotne informacje dotyczące stymulatora serca.
Rozrusznik serca – jak się przygotować przed wizytą kontrolną?
Pacjenci po wszczepieniu rozrusznika serca proszeni są o kontakt telefoniczny z rejestracją. Nie jest wymagane skierowanie od lekarza. W trakcie rozmowy telefonicznej należy podać model i producenta urządzenia, aby nasi specjaliści mogli przygotować się do wizyty.
Na wizytę należy zabrać ze sobą kompletną dokumentację medyczną, włącznie z kartą informacyjną ze szpitala oraz książeczką stymulatora serca.
Treści z serwisu szpitalzywiec.pl mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w serwisie szpitalzywiec.pl należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
