Nowy program „Moje Zdrowie” – bezpłatny bilans zdrowia dla dorosłych

Regularne bilanse zdrowia pomagają wykryć choroby we wczesnym stadium. 1 maja 2025 roku ruszył nowy ogólnopolski program profilaktyczny „Moje Zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, który zastąpił dotychczasową akcję Profilaktyka 40 Plus. Program oferuje bezpłatne badania kontrolne finansowane przez NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia) dla wszystkich chętnych od 20. roku życia wzwyż. Jego celem jest kompleksowe sprawdzenie ogólnego stanu zdrowia pacjentów co kilka lat, tak aby zapobiegać rozwojowi poważnych chorób oraz zachęcić Polaków do regularnej profilaktyki.

Dla kogo jest program „Moje Zdrowie”?

Z programu „Moje Zdrowie” mogą skorzystać wszyscy dorośli od 20. roku życia, niezależnie od stanu zdrowia. To znacznie szersza grupa niż w poprzednim programie (Profilaktyka 40 Plus była skierowana wyłącznie do osób powyżej 40 lat). Szacuje się, że uprawnionych jest ok. 30 milionów Polaków. Częstotliwość wykonywania takiego bilansu zależy od wieku pacjenta: osoby w wieku 20–49 lat mogą wykonywać bilans zdrowia raz na 5 lat, natomiast osoby 50+ (powyżej 49 lat) raz na 3 lata. Dzięki temu młodsi dorośli mogą kontrolować zdrowie co kilka lat, a starsi – nieco częściej, co odzwierciedla zwiększone ryzyko chorób wraz z wiekiem.

Jak się zgłosić do programu?

Zgłoszenie do programu jest proste i wygodne. Każdy zainteresowany pacjent może zapisać się na bilans zdrowia na jeden z trzech sposobów: przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP) na pacjent.gov.pl, za pomocą aplikacji mobilnej mojeIKP, lub bezpośrednio w swojej przychodni POZ (Podstawowej Opieki Zdrowotnej). W praktyce oznacza to, że można wypełnić ankietę kwalifikacyjną online we własnym zakresie albo zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który pomoże dopełnić formalności.

Ankieta ma formę pogłębionego wywiadu zdrowotnego, który obejmuje m.in.: pytania o styl życia (np. aktywność fizyczną, dietę, nałogi), wywiad dotyczący chorób przewlekłych w rodzinie, potencjalne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i onkologicznych, pytania o samopoczucie psychiczne oraz warunki środowiskowe. Dodatkowo ankieta pozwala sprawdzić, jakie szczepienia profilaktyczne pacjent ma już za sobą, a jakie jeszcze przed nim (weryfikacja wykonanych szczepień zalecanych). Taki szczegółowy wywiad pomaga ocenić ogólny stan zdrowia i potrzeby pacjenta jeszcze przed przystąpieniem do badań diagnostycznych.

Przebieg badania krok po kroku

Program „Moje Zdrowie” składa się z kilku etapów, podobnie jak profilaktyczne badania bilansowe u dzieci – jednak tutaj cały proces jest dostosowany do potrzeb osób dorosłych. Poniżej przedstawiamy, jak krok po kroku wygląda udział w programie:

1. Wypełnienie ankiety zdrowotnej: To pierwszy etap, w którym pacjent udziela informacji o swoim zdrowiu, stylu życia i historii medycznej. Ankietę można wypełnić online (IKP/mojeIKP) lub przy wsparciu personelu medycznego w przychodni POZ. Na podstawie odpowiedzi zostanie ocenione, jakie badania profilaktyczne są potrzebne.
2. E-skierowanie na badania: Po zebraniu odpowiedzi z ankiety, wybrana przez pacjenta przychodnia POZ wystawi elektroniczne skierowanie na odpowiedni zestaw badań diagnostycznych (dopasowany indywidualnie do wieku, płci i czynników ryzyka pacjenta). Placówka podstawowej opieki zdrowotnej ma maksymalnie 30 dni na skontaktowanie się z pacjentem i umówienie terminu wykonania badań. E-skierowanie jest automatycznie dostępne w IKP – nie trzeba go drukować, wystarczy zgłosić się na badania z dowodem osobistym.
3. Badania diagnostyczne: Pacjent wykonuje pakiet bezpłatnych badań laboratoryjnych i pomiarowych zgodnie ze skierowaniem. Zakres badań może się różnić w zależności od wcześniej udzielonych odpowiedzi w ankiecie (np. dodatkowe testy dla grup ryzyka). Szczegółowy wykaz możliwych badań przedstawiamy w kolejnym punkcie artykułu.
4. Wizyta podsumowująca z konsultacją: Gdy wyniki badań są gotowe, pacjent umawia się na wizytę kontrolną u lekarza lub pielęgniarki (może to być w tej samej przychodni POZ). Podczas tej wizyty specjalista omawia wyniki wszystkich przeprowadzonych badań i udziela zaleceń na przyszłość. W trakcie spotkania wykonywane są także podstawowe pomiary: ciśnienie tętnicze krwi, tętno, masa ciała, wzrost, a także obwód talii i bioder – na tej podstawie obliczane są wskaźniki masy ciała BMI oraz proporcji talia/biodra WHR. Dla pacjentów po 60. roku życia dodatkowo przewidziano krótki test sprawności poznawczej (np. test mini-COG w kierunku wykrycia zaburzeń pamięci).
5. Indywidualny Plan Zdrowotny: Na zakończenie pacjent otrzymuje Indywidualny Plan Zdrowotny (IPZ) – pisemne podsumowanie swojego bilansu zdrowia. Zawarte są w nim m.in. informacje o zidentyfikowanych czynnikach ryzyka (np. podwyższony cholesterol, nadciśnienie), spersonalizowane zalecenia dotyczące stylu życia (odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, rzucenie palenia itp.) oraz plan dalszej profilaktyki. IPZ obejmuje także indywidualny kalendarz szczepień ochronnych, wskazujący które zalecane szczepienia warto u pacjenta uzupełnić, a także listę rekomendowanych działań prozdrowotnych – np. skorzystanie z porad dietetyka czy udział w programach edukacyjnych. Taki plan ma pomóc pacjentowi wprowadzić w życie konkretne kroki dla poprawy i utrzymania zdrowia.

Jakie badania oferuje program „Moje Zdrowie”?

W ramach programu „Moje Zdrowie” każdy pacjent otrzyma zestaw podstawowych badań diagnostycznych, a w uzasadnionych przypadkach – również badania rozszerzone. Wszystkie testy wykonywane są bezpłatnie (finansuje je NFZ) na podstawie e-skierowania wystawionego po wypełnieniu ankiety. Poniżej przedstawiamy zakres badań:

• Morfologia krwi – podstawowe badanie krwi oceniające m.in. skład i ilość krwinek.
• Glukoza we krwi – poziom cukru (badanie w kierunku cukrzycy).
• Kreatynina z eGFR – ocena funkcji nerek (pomiar kreatyniny we krwi wraz z wyliczeniem wskaźnika filtracji kłębuszkowej eGFR).
• Lipidogram – profil lipidowy obejmujący cholesterol całkowity, frakcje LDL i HDL oraz triglicerydy (badanie w kierunku zaburzeń gospodarki cholesterolowej).
• TSH (hormon tyreotropowy) – badanie stężenia hormonu przysadki regulującego pracę tarczycy (screening funkcji tarczycy).
• Badanie ogólne moczu – analiza próbki moczu pod kątem obecności glukozy, białka, erytrocytów itp., co pomaga wykryć choroby nerek i układu moczowego.

W zależności od wieku pacjenta oraz wyników ankiety, lekarz POZ może zlecić również dodatkowe badania w poszerzonym zakresie. Mogą to być na przykład:

• ALAT, ASPAT, GGTP – enzymy wątrobowe (tzw. próby wątrobowe) oceniające stan i czynność wątroby.
• PSA całkowity – test dla mężczyzn oceniający poziom antygenu prostaty (przesiewowo w kierunku chorób gruczołu krokowego).
• Anty-HCV – badanie krwi w kierunku zakażenia wirusem HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C).
• Lipoproteina (a) – badanie wykonywane jednorazowo w życiu (między 20. a 40. rokiem życia) w celu oceny genetycznie uwarunkowanego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Po wykonaniu wszystkich wymaganych badań, pacjent otrzymuje komplet wyników. Następnie w czasie wizyty konsultacyjnej omawiane są one szczegółowo z lekarzem lub pielęgniarką, co pozwala wskazać ewentualne nieprawidłowości i ustalić dalsze postępowanie.

Główne cele programu

Program „Moje Zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” został stworzony, aby wcześnie wykrywać najczęstsze choroby przewlekłe i skuteczniej im zapobiegać. Regularne badania kontrolne co kilka lat mają zwiększyć szanse na wychwycenie problemów zdrowotnych zanim pojawią się poważne objawy – dotyczy to zwłaszcza chorób układu krążenia (np. nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca), cukrzycy, chorób nerek, zaburzeń funkcji tarczycy, a także nowotworów (wybranych typów) oraz niektórych chorób zakaźnych (np. wirusowego zapalenia wątroby typu C). Równocześnie program kładzie nacisk na zdrowie psychiczne – ankieta zawiera pytania przesiewowe oceniające samopoczucie, co może pomóc w wykryciu depresji lub zaburzeń poznawczych u osób starszych.

Co równie ważne, „Moje Zdrowie” ma wyrobić w dorosłych nawyk regularnych badań profilaktycznych. Przez lata byliśmy przyzwyczajeni do bilansów zdrowia u dzieci i młodzieży, natomiast dorośli często zaniedbywali własne kontrole. „Bardzo często dorośli zapominają, aby taką samą troską otoczyć samych siebie. Dlatego wprowadzamy bilans zdrowia również dla osoby dorosłej. Ma on w nas wyrobić dobry nawyk regularnych badań i dbania o swoją kondycję zdrowotną” – podkreśliła Minister Zdrowia Izabela Leszczyna podczas inauguracji programu. Twórcy programu liczą, że cykliczne badania co 3–5 lat staną się naturalną rutyną każdego Polaka dbającego o swoje zdrowie.

Rola Szpitala Żywiec w promocji programu

Szpital Żywiec aktywnie włącza się w promocję programu „Moje Zdrowie” oraz działania na rzecz edukacji zdrowotnej mieszkańców regionu. Nasz szpital od lat angażuje się w liczne inicjatywy świadomościowo-edukacyjne, które mają pomóc żywieckiej społeczności lepiej zadbać o zdrowie. Przykładem są organizowane lokalnie pikniki zdrowotne, stoiska informacyjne czy warsztaty edukacyjne, często we współpracy z władzami samorządowymi. W podobny sposób Szpital Żywiec zamierza wspierać realizację nowego programu profilaktycznego – poprzez informowanie pacjentów o możliwości wykonania darmowego bilansu zdrowia, udzielanie porad i odpowiedzi na pytania dotyczące programu, a przede wszystkim zachęcanie do aktywnego troszczenia się o własne zdrowie.

Zapraszamy do udziału! Dzięki programowi „Moje Zdrowie” każdy dorosły pacjent może w prosty sposób skontrolować swój stan zdrowia i – w razie potrzeby – szybko podjąć odpowiednie leczenie lub działania zapobiegawcze. Szpital Żywiec gorąco zachęca wszystkich uprawnionych mieszkańców do skorzystania z tej inicjatywy i wykonania profilaktycznego bilansu zdrowia. Pamiętajmy, że lepiej zapobiegać niż leczyć – wczesne wykrycie nawet drobnych nieprawidłowości może uchronić nas przed rozwojem poważnej choroby w przyszłości. Zadbajmy o siebie już dziś w ramach programu „Moje Zdrowie”!

Źródła: Ministerstwo Zdrowia, NFZ, Pacjent.gov.pl., zwrotnikraka.pl